Chuyện kể rằng, vợ
Dâu có một số thuốc percocet (thuốc tổng hợp gồm paracetamol và
oxycodone) còn lại từ một lần đi khám răng, cùng lúc có một lọ tylenol (paracetamol)
ở phía trên chậu rửa. Dâu lấy mỗi loại 2 viên và uống trôi cùng với một
cốc bia.
Thật may mắn vì Dâu
chỉ là nhân vật hư cấu cho bài viết này. Nhưng thực tế có rất nhiều Dâu
trong đời thường đã mắc những sai lầm lớn với những thuốc không cần đơn
(OTC – over the counter) cũng như những thuốc cần đơn.
Dưới đây là một số
sai lầm khi dùng thuốc giảm đau mà các chuyên gia của Hiệp hội Dược sĩ
Mỹ đã chỉ ra, những sai lầm này cũng rất thường gặp ở Việt Nam chúng ta.
Uống thuốc giảm đau
cần theo chỉ định của bác sĩ, không dùng quá liều chỉ định.
Nếu 1 là tốt, 2 có
lẽ tốt hơn
Một số người khi dùng
liều thuốc đầu tiên để giảm đau, nhưng sau vài phút không thấy đau giảm
lại tiếp tục uống thêm một liều nữa với suy nghĩ “một liều đã tốt rồi
thì 2 liều có lẽ tốt hơn”. Suy nghĩ này là vô cùng nguy hiểm vì nếu bạn
làm vậy, rất có thể bạn sẽ được đưa đến phòng cấp cứu. Thường khi bác sĩ
kê đơn thuốc giảm đau cho bạn, họ đã phải cân nhắc về lợi ích và tác hại
để đưa ra liều cho tác dụng tốt nhất với tác dụng phụ ít nhất. Việc tăng
gấp đôi hoặc gấp ba liều lượng sẽ không làm tăng tác dụng điều trị mà
ngược lại nó có thể làm tăng tác dụng phụ có hại.
Một trường hợp khác
cũng vô cùng tai hại đó là dùng cùng lúc nhiều loại thuốc giảm đau mà
bạn có như paracetamol, ibuprofen và naproxen…, điều này cũng làm gia
tăng các tác dụng phụ có hại mà bạn có thể gặp phải.
Uống
thuốc giảm đau cần theo chỉ định của bác sĩ, không dùng quá liều chỉ
định. (Ảnh minh họa)
Bởi vậy, nếu bạn đã
uống thuốc giảm đau đúng chỉ dẫn về liều lượng mà sau một thời gian nó
vẫn không kiểm soát cơn đau, bạn không được tăng liều gấp đôi hoặc dùng
thêm thuốc khác, mà cần gặp bác sĩ để bác sĩ có thể thay đổi phương thức
điều trị cho bạn.
Quá liều do dùng
thuốc cùng hoạt chất
Nhiều người thường
dùng thuốc giảm đau OTC và thậm chí cả thuốc giảm đau theo đơn mà không
đọc nhãn và thành phần của thuốc. Có nghĩa là họ thường không biết được
loại thuốc họ đang dùng. Điều đó không bao giờ là một ý tưởng tốt, vì có
thể bạn sẽ dùng các thuốc có cùng thành phần và gây nên tình trạng quá
liều.
Trong trường hợp của
Dâu, anh ta lấy 2 viên thuốc giảm đau theo đơn (percocet) có chứa
paracetamol cùng với một liều đầy đủ thứ hai của paracetamol từ tylenol,
làm anh ta có nguy cơ bị tổn thương do quá liều paracetamol.
Uống thuốc giảm
đau cùng với rượu, bia
Sai lầm này làm tăng
hiệu quả của nhau. Rượu làm bạn say và một số thuốc giảm đau làm tăng
cảm giác đó. Trong một số trường hợp khác, rượu làm bạn đau đầu và bạn
dùng thuốc giảm đau để chữa. Nhưng bạn cần nhớ rằng, sử dụng kết hợp
thuốc giảm đau và rượu sẽ làm tăng tác hại lên gan, vì bản thân rượu và
thuốc giảm đau riêng rẽ đều là những thứ không tốt cho gan.
Đó là lý do tại sao
nhiều loại thuốc được gán nhãn “no alcohol” (không dùng đồ uống có cồn).
Nhãn này được ký hiệu bởi một cái ly rượu, xung quanh là ký hiệu “không”
mang tính quốc tế với vòng tròn và dấu gạch chéo. Ký hiệu này được áp
dụng cho cả rượu và bia.
Tương tác thuốc
Trước khi dùng bất cứ
loại thuốc giảm đau nào, bạn hãy nghĩ xem mình có đang dùng một loại
thuốc, thảo dược hay thực phẩm chức năng nào khác hay không. Một vài
loại thuốc và thực phẩm chức năng này có thể tương tác với thuốc giảm
đau hoặc làm tăng nguy cơ tác dụng phụ.
Ví dụ, aspirin có thể
ảnh hưởng đến tác dụng của một số loại thuốc tiểu đường non-insulin;
codeine và oxycodone có thể làm giảm tác dụng của thuốc chống trầm cảm.
Uống thuốc khi lái
xe
Thuốc giảm đau có thể
làm cho bạn buồn ngủ và gây nguy hiểm khi lái xe. Nhưng không phải ai
cũng có phản ứng giống nhau với các loại thuốc. Vì vậy các chuyên gia
khuyên bạn nên thử trước loại thuốc đó ở nhà để xem nó có gây cho bạn
cảm giác buồn ngủ hay không.
Chia sẻ đơn thuốc
với người khác
Đây là điều rất phổ
biến ở Việt Nam và thậm chí là cả ở những nước phát triển. Điều này rất
nguy hiểm cho người được chia sẻ vì có thể gây ra cho họ tình trạng dị
ứng, tương tác thuốc hoặc quá liều.
Không trao đổi với
dược sĩ
Các quảng cáo giới
thiệu thuốc đều khuyến cáo “Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng”,
nhưng quả thật không phải dễ dàng để đọc và hiểu được các hướng dẫn đó.
Bởi vậy, bạn nên đề nghị với dược sĩ hoặc người bán thuốc hướng dẫn bạn
cặn kẽ cách dùng thuốc và các nguy cơ ngay tại cửa hàng.
Tích trữ thuốc hết
hạn
Vợ Dâu thực sự đã có
lỗi trong sai lầm của anh ấy. Đáng lẽ cô ấy nên vứt bỏ những viên thuốc
giảm đau này từ khi cố ấy hết đau răng. Lý do là thuốc được lưu trữ ở
nhà bắt đầu phân hủy ngay sau khi hết hạn, đặc biệt đúng với các thuốc
giữ trong môi trường ẩm ướt của tủ thuốc phòng tắm. Dùng thuốc quá hạn
sẽ không còn tác dụng chữa bệnh, thậm chí bạn còn có thể bị ngộ độc do
các sản phẩm phân hủy của thuốc.
Bẻ viên thuốc
không được bẻ
Viên thuốc thực sự là
những cái máy nhỏ để vận chuyển thuốc. Chúng sẽ không còn hữu dụng khi
chúng bị bẻ ra theo cách không được phép. Cần lưu ý, chỉ những viên
thuốc có khía rãnh mới được phép bẻ ra, còn tất cả các thuốc không có
rãnh đều không được bẻ.
