Máu nhiễm mỡ là tình trạng rối loạn
chuyển hóa lipid máu. Đó là tình trạng tăng nồng độ các chất mỡ trong
máu bao gồm cholesterol (LDL), trigliceride.
Ai là người có nguy cơ cao mắc bệnh máu
nhiễm mỡ?
Thừa cân, béo phì, hút thuốc lá, uống nhiều
rượu, ăn nhiều thức ăn có chứa chất béo sẽ làm tăng lượng triglycerid
trong máu là những đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh máu nhiễm mỡ.
Bên cạnh đó máu nhiễm mỡ còn do biến chứng
của các bệnh như: đái tháo đường, hội chứng thận hư, tăng urê máu, suy
tuyến giáp, bệnh gan, nghiện rượu, uống thuốc tránh thai, một số thuốc
tim mạch như thuốc ức chế bêta giao cảm, nhóm thuốc lợi tiểu thiazid. (chiếm
khoảng 10% nguyên nhân gây bệnh máu nhiễm mỡ).
Máu nhiễm mỡ có thể gây chết người nếu
máu nhiễm mỡ không được điều trị kịp thời
Bởi máu nhiễm mỡ sẽ tạo điều kiện thuận lợi
hình thành các mảng xơ vữa ở thành mạch máu, gây hẹp lòng mạch, tăng
huyết áp, thiếu máu cơ tim, thiếu máu não…
Nặng nề hơn nữa là vỡ các mảng xơ vữa làm
lấp mạch não (đột quỵ) hoặc nhồi máu cơ tim có thể dẫn đến tàn phế hoặc
tử vong. Tăng triglyceride sẽ làm gan nhiễm mỡ, đề kháng insulin dễ dẫn
đến bệnh đái tháo đường. Ngoài ra nếu Triglyceride quá cao ( >1000mg/dl)
có thể gây ra viêm tuỵ cấp.
Người gầy cũng có thể mắc máu nhiễm mỡ
Máu nhiễm mỡ thực chất là tình trạng rối
loạn lipit máu. Tình trạng rối loạn này có thể xảy ra với bất kỳ ai, tuy
nhiên những người béo phì sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn người gầy.
Người gầy nếu có chế độ ăn uống không lành
mạnh: sử dụng rượu bia, hút thuốc, ăn nhiều nội tạng động vật sẽ có khả
năng mắc bệnh máu nhiễm mỡ cao. Chính vì thế người gầy cũng không nên
chủ quan, nên đi khám sức khỏe định kỳ để nếu có bệnh có thể phát hiện
sớm.
Những người bị mỡ trong máu cao cần biết
kiểm soát ăn uống một cách nghiêm khắc
Nên ăn những loại thực phẩm có chứa hàm
lượng cholesterol thấp như rau xanh, các sản phẩm được làm từ đậu, thịt
nạc thăn… Đặc biệt là nên ăn những loại rau xanh có chứa nhiều chất xơ.
Chỉ có như vậy thì mới làm giảm được sự hấp thụ của đường ruột đối với
cholesterol.
Không nên ăn tối quá muộn với thức ăn nhiều
đạm vì rất khó tiêu hoá và sẽ làm lượng cholesterol đọng trên thành động
mạch dẫn đến xơ vữa động mạch.
Nên ăn nhạt vì thức ăn này có lợi cho sức
khoẻ và bệnh tim. Kiêng thức ăn có nồng độ chất béo cao, nên ăn những
thức ăn ít chất béo như cá, đậu phụ, đỗ tương.
Nên ăn thực phẩm có nhiều tác dụng giảm mỡ
trong máu như: Gừng, chế phẩm đậu sữa, nấm hương, mộc nhĩ, hành tây, ba
ba, trà, dầu ngô.
Để khắc phục tình trạng cholesterol máu
cao, chế độ ăn là ưu tiên số một
Ăn ít chất béo. Để giảm cholesterol trong
máu, chế độ ăn chỉ được cung cấp dưới 30% calo từ chất béo – Tránh ăn mỡ
động vật (mỡ lợn, bơ, mỡ bò…) và kem sữa bò: Những thực phẩm này chứa
nhiều chất béo no, những chất rất dễ làm tắc động mạch. Cách tốt nhất là
chọn toàn thịt nạc, nếu ăn thịt gia cầm thì nên bỏ da. Nếu dùng các thức
ăn từ sữa thì nên chọn loại đã tách kem (còn gọi là sữa gầy). Ngay cả
sữa chua hay pho mát cũng nên chọn loại làm từ sữa gầy hoặc sữa có hàm
lượng chất béo chỉ 1-2%.
Tránh dùng dầu cọ hay dầu dừa. Không chỉ tồn
tại riêng lẻ, các loại dầu này có mặt trong kem thực vật để uống với cà
phê (coffee creamers, coffee mate), bánh kem, kẹo chocolate…
Tránh các thức ăn như bơ thực vật dạng thỏi
và bánh, bánh nướng lò, sản phẩm dạng rán như khoai tây rán, mì ăn liền
và nhiều thức ăn công nghiệp chế biến sẵn khác. Trong những thức ăn này
có axit béo dạng trans, có thể làm tăng lượng cholesterol máu. Để tránh
axit này, nếu muốn phết bơ lên bánh mì hãy chọn loại bơ thực vật mềm.
Nên dùng dầu ô liu, dầu cải, dầu ngô, dầu
hạt rum, dầu đậu nành và dầu hướng dương. Đây là những loại dầu có tác
dụng làm hạ mức cholesterol. Điều cần lưu ý là tổng tất cả các loại chất
béo nói trên đều không được vượt quá 30% lượng calo cho phép.
Ít ăn thịt đỏ, ăn nhiều cá, rau quả
– Giới hạn lượng thịt đỏ (bò, ngựa, trâu,
cừu) tiêu thụ dưới 255 g/tuần.
– Ăn nhiều cá (mỗi tuần vài ba lần) để thu
nhận axit béo hệ Omega-3, có tác dụng bảo vệ tim mạch. Cá hồi, cá ngừ,
cá mòi, cá trích và cá thu có nhiều axit béo loại này.
– Tăng lượng chất xơ trong bữa ăn, đặc biệt
là dưới dạng hòa tan. Những thức ăn có nhiều chất xơ hòa tan là gạo lức,
các hạt họ đậu, đậu lăng, lúa mạch, rau, trái cây (táo, lê, ổi, mận,
cam, bưởi). Các thức ăn này làm giảm lượng chất béo và cholesterol được
hấp thụ vào cơ thể, giúp “trục xuất” các muối mật ra ngoài.
– Nạp đủ axit folic: Nếu hàm lượng axit này
trong máu quá thấp thì hàm lượng homocystein sẽ tăng, dẫn đến nguy cơ bị
bệnh tim. Các nhà nghiên cứu khuyến cáo nên nạp mỗi ngày 400 microgram
axit folic qua các thực phẩm như rau chân vịt, nước ép trái cam, bánh mì,
lạc, đậu trắng và mầm lúa mì.
