Rau má là một loại
thảo dược lâu năm, mọc lan trên mặt đất có lá trông giống như những đồng
tiền tròn tạo hình quạt.
Rau má là một thứ rau
dại ăn được thường mọc ở những nơi ẩm ướt như thung lũng, bờ mương thuộc
những vùng nhiệt đới như Việt Nam, Lào, Cambuchia, Indonesia, Malasia,
Srilanka, Ấn Độ… Lá có cuống dài mọc ra từ gốc hoặc từ các mấu. Lá hơi
tròn, có mép khía tai bèo. Phiến lá có gân dạng lưới hình chân vịt. Hoa
mọc ở kẻ lá. Cánh hoa màu đỏ hoặc tía.
Đã từ lâu, rau má
được sử dụng với mục đích y học. Tuy nhiên, Học viện Y tế tại Hoa Kỳ và
châu Âu gần đây đã đưa ra một mối quan tâm đến loại thảo dược có lợi cho
sức khỏe này và kết luận, mặc dù rau má an toàn khi sử dụng theo chỉ dẫn
của bác sĩ nhưng không nên dùng quá 6 tuần mà không tham khảo ý kiến bác
sĩ. Ngoài ra, những người mắc bệnh gan hoặc có tiền sử các bệnh tổn
thương da, ung thư không nên dùng rau má.
Dù sao thì cũng không
thể phủ nhận một vài công dụng của rau má trong y học như sau:
Tốt cho các bệnh tim mạch
Rau má có thể giúp giảm sưng và cải thiện lưu thông trong cơ thể,
nhất là với các bệnh liên quan đến tĩnh mạch như giãn tĩnh mạch và suy
tĩnh mạch. Một nghiên cứu được công bố năm 2001 cho biết, bệnh nhân có
tĩnh mạch tăng huyết áp dùng giả dược hoặc rau má trong khoảng thời gian
4 tuần thì đến tuần cuối cùng thấy giảm đáng kể phù mắt cá chân, sưng,
đau, chuột rút và mỏi ở chân so với giả dược.
Làm lành vết
thương
Rau má có chứa hóa
chất được gọi là triterpenoidscó công dụng tăng tốc độ chữa lành vết
thương, tăng cường chất chống oxy hóa tại vị trí vết thương, tăng cường
da và tăng cung cấp máu cho khu vực bị thương. Một nghiên cứu năm 2006
đã kiểm tra tác động của rau má vào vết thương ở chuột. Các nghiên cứu
cho thấy rằng các vết thương được điều trị với nước chiết xuất từ lá rau
má lá có thể chữa lành nhanh hơn đáng kể hơn so với các vết thương không
được điều trị bằng chiết xuất này. Mặc dù thử nghiệm trên người chưa
được thực hiện đầy đủ nhưng bằng chứng này xuất hiện có thể xác nhận
việc sử dụng loại thảo dược rau má như là một thảo dược có tá dụng chữa
lành vết thương.
Giảm lo âu
Triterpenoids trong
rau má cũng có thể làm giảm sự lo lắng và tăng cường chức năng tâm thần
trong một số cá nhân. Theo một nghiên cứu, xuất bản trong tạp chí
Journal of Clinical Psychopharmacology năm 2000, những người tiêu thụ
rau má có thể giảm sự giật mình đi rất nhiều. Trong khi những phát hiện
này cho thấy rau má có thể có hoạt động chống lo âu ở người, các nhà
nghiên cứu nhận thấy rằng hiệu quả điều trị các triệu chứng lo âu vẫn
còn chưa rõ ràng.
Các lợi ích khác
Từ hàng ngàn năm nay,
các thầy lang đã biết dùng rau má để điều trị cho các bệnh như bệnh vẩy
nến, eczema, nhiễm trùng hô hấp, viêm loét, cảm lạnh, viêm gan, động
kinh, mệt mỏi, sốt, hen suyễn và bệnh giang mai…
Trong y học Trung
Quốc, rau má cũng được biết đến là loại thảo dược “nguồn mạch sự sống”
bởi vì nó giúp làm tăng tuổi thọ. Mặc dù nghiên cứu khoa học vẫn chưa
chứng minh hiệu quả của của loại thảo dược này đối với các rối loạn
trong cơ thể, nhưng người ta cũng không phủ nhận tác dụng của rau má
trong việc điều trị chứng mất ngủ, xơ cứng bì, ung thư, rối loạn tuần
hoàn, tăng huyết áp, mất trí nhớ, liền sẹo và giảm nốt cục trên da
cellulite.
Tác dụng phụ có
thể có khi dùng rau má
– Trong một số trường
hợp, rau má làm tăng lượng cholesterol và lượng đường trong máu, vì vậy
những người có cholesterol cao và bệnh tiểu đường nên tránh lạm dụng sử
dụng rau má quá nhiều.
– Thảo mộc này cũng
có thể dẫn đến sẩy thai nếu sử dụng trong thời kỳ mang thai. Do vậy, trẻ
em, phụ nữ mang thai và đang cho con bú cũng nên tránh dùng loại rau này.
– Rau má có thể tương
tác với các thuốc gây buồn ngủ và thuốc chống co giật, barbiturat,
benzodiazepin, thuốc mất ngủ, và các thuốc chống trầm cảm… Nó cũng có
thể làm giảm hiệu quả của insulin và thuốc tiểu đường uống khác, cũng
như các thuốc hạ cholesterol.
– Rau má cũng có thể
có một tác dụng làm giảm tác dụng an thần khi dùng với các loại thuốc
cảm lạnh và ho, hoặc khi uống rượu.
