Nhiều người cứ tưởng thuốc bổ vô hại nên tự ý dùng
cho mình và người thân mà không cần bác sỹ kê đơn. Thực tế, nếu lạm dụng
thuốc bổ cũng sẽ nguy hại đến sức khỏe.
Thuốc bổ là tên gọi chung cho các thuốc mà thành phần
của nó thường là các vitamin, chất khoáng, acid amin (hợp chất đơn giản
do chuyển hóa chất đạm tạo thành). Các thuốc này có tác dụng làm trẻ hóa
tế bào, tăng cường khả năng biến đổi thức ăn thành dưỡng chất nuôi cơ
thể, bồi bổ xương khớp, chống loãng xương.
Bổ sung vitamin bằng việc sử dụng thực phẩm hợp lý là
cách tốt nhất.
Các loại thuốc bổ và tác hại nếu lạm dụng
Thuốc chống ôxy hóa
Loại thuốc này được nhiều người ưa chuộng nhất vì có
tác dụng làm tăng tuổi thọ tế bào, lại phòng ngừa được các bệnh nguy
hiểm như tim mạch, tăng huyết áp, bệnh nhiễm khuẩn, rối loạn thị giác…
Do trong thuốc có vitamin E và vitamin C, nên nếu lạm dụng sẽ dẫn đến
hậu quả là làm cạn kiệt vitamin A; hoặc gây khó khăn cho việc hấp thu
vitamin D khi dùng quá liều vitamin E; gây viêm loét dạ dày, ruột, viêm
bàng quang, ống tiết niệu khi dùng vitamin C quá 500mg/ngày.
Thuốc đa vitamin
Trong thành phần của thuốc có rất nhiều vitamin thiết
yếu như các vitamin nhóm B, vitamin C, D, E, PP. Thuốc bổ vitamin thường
được nhiều người sử dụng để tăng cường sức lực, chống mệt mỏi, bồi bổ cơ
thể sau khi ốm… Nếu sử dụng thuốc đa vitamin trong thời gian dài sẽ gây
những phản ứng phụ do thừa một vài vitamin nào đó. Chẳng hạn, thừa
vitamin D sẽ gây tăng canxi máu, gây canxi hóa mô mềm, xương hóa sụn sớm,
suy thận; thừa vitamin A sẽ gây nhức đầu, tăng áp lực nội sọ, viêm da,
dễ tử vong… Chỉ nên bổ sung vitamin bằng thuốc khi có các triệu chứng
bệnh lý điển hình do thiếu vitamin nào đó. Chẳng hạn khi bị phù thũng,
ăn chậm tiêu… cần bổ sung vitamin B1; trẻ bị còi xương phải được uống
vitmin D. Tuy nhiên, bổ sung vitamin gì, liều lượng bao nhiêu… phải có
chỉ định của bác sĩ.
Ảnh minh họa – Internet
Thuốc đa khoáng chất
Đây là loại thuốc ngoài các vitamin thiết yếu còn
được bổ sung các khoáng chất như canxi, sắt, magiê, iod… Thuốc bổ đa
khoáng chất nếu dùng quá liều hoặc dùng dài ngày sẽ dẫn đến các tác hại
nguy hiểm do thừa khoáng chất.
Thuốc có acid amin
Có khoảng 20 acid amin rất cần cho cơ thể. Do tình
trạng ăn uống thiếu cân bằng nên cơ thể chúng ta hầu hết thiếu hụt các
acid amin. Việc dùng các thuốc có bổ sung các acid amin là cần thiết
nhưng chỉ nên dùng khi có chỉ định của bác sĩ.
Thuốc 3B
Thông thường, viên 3B được dùng để phòng đau nhức
thần kinh, cơ bắp, thấp khớp và suy dinh dưỡng. Viên 3B là sự phối hợp
của vitamin B1, B6 và B12 trong 1 viên, với hàm lượng trong mỗi viên gấp
hàng trăm lần nhu cầu bình thường hằng ngày. Chính vì thế, khi sử dụng
thuốc bổ 3B cần phải theo chỉ định của bác sĩ.
Thuốc vitamin C
Có tác dụng tăng sức đề kháng của cơ thể, chống chảy
máu chân răng, chống lão hóa, giảm dị ứng, nhiễm trùng. Nhưng không vì
thế mà sử dụng thường xuyên, vì vitamin C cũng có tác dụng phụ. Dùng
trên 1000mg/ngày trở lên có thể viêm loét dạ dày, ruột, gây tiêu chảy,
viêm bàng quang, ống tiết niệu, do acid ascorbic. Dùng trên 2g/ngày sẽ
gây mất ngủ, tạo sỏi oxalat, ức chế bài tiết insulin, tăng huyết áp, tổn
thương thận do tăng tổng hợp corticoit và catecholamin.
Thuốc chống loãng xương
Đây là thuốc bổ hỗn hợp giữa canxi và vitamin D, có
tác dụng phòng chống loãng xương rất hiệu quả. Nhưng không vì thế mà lạm
dụng vì dễ dẫn đến tăng canxi máu, gây vôi hóa mô mềm, xương hóa sụn và
suy thận.
Phải cẩn trọng khi dùng
Bất cứ thuốc nào, kể cả thuốc bổ đều có khả năng gây
tai biến cho người sử dụng nếu dùng không đúng cách, đúng liều. Không
chỉ bệnh tật mà chính tai biến do thuốc là nguyên nhân gây thương vong
rất lớn cho con người.
Ở Mỹ, người ta ước tính hằng năm phải tiêu tốn khoảng
150 tỉ USD để xử lý tai biến do thuốc, có 5 – 20% bệnh nhân nhập viện
phải gánh chịu tai biến do thuốc trong suốt thời gian nằm viện, hoặc có
khá nhiều người không cứu được, dẫn đến tử vong…
Thuốc là con dao hai lưỡi, vì thế chỉ dùng thuốc khi
thật sự cần thiết và có sự hiểu biết tối thiểu về cách dùng, tốt nhất
nên đến bác sĩ khám để được chỉ định dùng đúng thuốc. Khi đang dùng
thuốc, nếu xảy ra các phản ứng bất thường như ngứa, nổi mề đay, khó thở,
hoặc cảm thấy rất khó chịu thì ngừng ngay thuốc, đến tái khám ở bác sĩ
đã chỉ định thuốc để có xử trí kịp thời, tránh những hậu quả đáng tiếc.
