“Nản” trước cảnh
phải xếp hàng cả ngày để mua được cặp bánh Trung thu gia truyền, năm nay
để chuẩn bị cho tục phá cỗ đêm Rằm, cư dân mạng đang ồ ạt tự “chế” bánh.
Ngon, bổ, rẻ nhưng lời cảnh báo về an toàn thực phẩm đang hiện hữu.
Nhan nhản
khuôn chế bánh không có nguồn gốc được bày bán. Ảnh: giadinh.net
Vào bếp làm bánh
Từ cuối tháng 7 dương
lịch, khi các hãng chuyên sản xuất bánh Trung thu chuẩn bị bung hàng thì
trên các trang cá nhân nhiều bà nội trợ đã chia sẻ công thức tự chế
bánh. Nhờ trào lưu chia sẻ này mà bất kể câu hỏi nào liên quan đến việc
làm bánh đều được giải đáp cặn kẽ từng chi tiết. “Chỉ cần lên mạng, gõ
cụm từ cách làm bánh Trung thu, sau vài giây đã có hàng trăm ngàn kết
quả hướng dẫn tỉ mỉ từ các loại nguyên liệu, công cụ, địa điểm mua, giá
cả từng loại tới cách chế biến. Thậm chí nếu cần cả video clip thì các
mẹ trên nhiều diễn đàn sẵn sàng chia sẻ” – chị Mai Thu Hường hiện trú
tại khu chung cư Đại Thanh, Hoàng Mai (Hà Nội) cho biết.
Các bà nội trợ lý
giải cho trào lưu tự chế bánh Trung thu xuất phát từ… “niềm đam mê bất
tận về bánh trái”. “Làm bánh, vào bếp chế biến các món ăn trong thời
buổi mọi kiến thức, công thức được chia sẻ rộng rãi là niềm đam mê của
không ít người trong đó có mẹ con nhà tôi. Khi hàng hóa tràn ngập từ ngõ
ra phố, người mua chỉ cần mất vài bước chân ra cửa hoặc nhấc điện thoại
ít phút là có hàng mang đến tận nơi thì niềm vui mua sắm gần như bị mai
một. Với hàng bánh Trung thu, khi muốn có hàng “độc” thì chỉ còn cách lọ
mọ đi xếp hàng từ sáng sớm. Cảnh đoàn người dài ngót cây số xếp hàng tại
phố Thụy Khê (Hà Nội) để mua bánh khiến không ít người tỏ ra nản chí
trong đó có tôi. Vì vậy, vào bếp làm bánh vừa vui nhà, vừa tạo không khí
ấm cúng là lựa chọn không tồi” – chị Nguyễn Thị Linh (ở Quan Hoa, Cầu
Giấy, Hà Nội), chia sẻ.
Khi công thức đã sẵn
có, thành phần nguyên liệu, chỗ bán, giá mua, thậm chí cả số điện thoại
người bán cũng được công khai thì không khó để các bà nội trợ đua nhau
trổ tài. Với bánh Trung thu thập cẩm, người làm chỉ cần mua các nguyên
liệu sẵn có như bột vỏ bánh, đường, trứng, dầu ăn, hạt sen, lạp xưởng,
mứt bí, lá chanh, mỡ đường, nước hoa bưởi, hạt dưa… Sau đó chế biến và
mất từ 10-20 phút cho vào lò nướng là đã có mẻ bánh nóng hổi. Với bánh
dẻo, các bà nội trợ cho biết, quy trình làm còn đơn giản hơn làm bánh
nướng thập cẩm.
Cẩn trọng để “né”
hậu họa
Trên các diễn đàn
dành cho nữ giới, nhiều bà nội trợ khẳng định, làm bánh cổ truyền tuy
sẵn công thức nhưng người làm cũng dễ gặp thất bại. Tình trạng bánh chảy
xệ, cháy đen hoặc biến dạng… đã đẩy các bà mẹ vào tình cảnh dở khóc, dở
mếu. “Vừa bị con chê, vừa bị chồng “ném đá” và mất mặt với mẹ chồng… là
“thành phẩm” thu về sau một ngày hỳ hục làm bánh” – một “tín đồ bánh
trái” chia sẻ trên trang cá nhân sau khi thử sức với bánh Trung thu cổ
truyền.
Tuy nhiên, “hậu họa”
từ bánh tự chế chưa hẳn sẽ dừng ở phạm vi “nội bộ” như nêu trên. Khảo
sát của PV và chia sẻ của các bà nội trợ cho thấy, phần lớn các thành
phần làm bánh đều được mua sẵn ở chợ dân sinh. Nhiều chủng loại thành
phần làm bánh khó xác định được nguồn gốc và chất lượng cũng như hàm
lượng dinh dưỡng. Hàng loạt các gian hàng chuyên cung ứng nguyên liệu để
làm bánh ở phố cổ, chợ lớn, bé tại Hà Nội và ở nhiều địa phương khác,
nguyên liệu làm bánh chỉ được đóng gói rất sơ sài. Nhiều loại không hề
có nhãn mác, không địa chỉ xuất xứ, thành phần hay hạn sử dụng. Thậm
chí, không ít nguyên liệu đã được chế biến sẵn, người làm chỉ cần mua về
“lắp ráp” vào rồi nướng là xong. Đơn cử, bột làm bánh dẻo đã sơ chế giá
tối đa cũng chỉ 60.000 đồng/kg; bột làm bánh nướng khoảng 30.000 –
40.000 đồng/kg. Các nguyên liệu làm nhân đã được nhào, nghiền sẵn như
đậu xanh, đậu xanh sữa dừa, khoai môn, đậu đỏ… giá tối đa là 100.000
đồng/kg.
Khuôn bánh là bộ phận
không thể thiếu để có được thành phẩm bánh Trung thu bắt mắt. Tại thị
trường Hà Nội và nhiều địa phương khác trên toàn quốc, nhiều chủ hàng đã
bày bán khuôn làm bánh với mẫu mã đa dạng. Chất liệu khuôn chủ yếu được
sản xuất từ nhựa với đầy đủ màu sắc, kích cỡ, hoa văn. Giá khuôn nhựa
giao động từ vài chục nghìn đến trên 100.000 đồng tùy chủng loại. Ngoài
ra, các chủ hàng còn bán các loại khuôn làm bằng gỗ, giá đắt hơn khuôn
nhựa vài ba lần và giao động từ 200.000-300.000 đồng/chiếc. Khuôn gỗ
cũng được chạm trổ, khắc họa các chi tiết hoa văn đa dạng như khuôn
nhựa. Và điều đáng cảnh báo là nhiều sản phẩm không có nguồn gốc rõ
ràng, không nhãn mác… Với khuôn gỗ thì nhiều sản phẩm chủng loại gỗ là
gì, có hại cho sức khỏe người dùng hay không?… cũng không được nhà sản
xuất công bố. Khách hàng thấy mẫu đẹp, màu bắt mắt thì đua nhau nhặt và
khách nhặt càng nhiều chủ hàng càng vui. Những lời quảng bá về tính ưu
việt của sản phẩm được rao ra rả nhưng tuyệt nhiên các lời cảnh báo thì
các chủ hàng… “làm ngơ”.
Theo khuyến cáo của
các nội trợ gia, người làm bánh nên cẩn trọng khi tìm nguyên liệu đầu
vào và sử dụng khuôn có nguồn gốc rõ ràng để tránh tình trạng sản phẩm
kém chất lượng, chất gây hại có thể “lọt” vào thành phẩm của bánh.
Không ít bà nội trợ
đã tự sản xuất và cung ứng bánh Trung thu ra thị trường, tuy nhiên, với
thực trạng khó khẳng định nguồn gốc, chất lượng thành phần thì người mua
khó lòng được đảm bảo về an toàn vệ sinh thực phẩm. Trong khi các đơn vị
sản xuất thương mại bị kiểm tra gắt gao về chất lượng và an toàn thực
phẩm thì nguồn bánh tự chế dễ trở thành “lỗ hổng” có nguy cơ tiềm ẩn tới
sức khỏe người tiêu dùng.
