Không có loại thuốc đặc hiệu nào có thể
chữa khỏi gan nhiễm mỡ nếu như không điều trị chính nguyên nhân gây ra
như béo phì, tăng mỡ máu, nghiện rượu.
Nhiều người khi đi
khám bệnh tổng quát, khám sức khoẻ định kỳ được bác sĩ chẩn đoán gan
nhiễm mỡ trong khi hoàn toàn không có triệu chứng bất thường nào về
đường gan mật. Do đó không ít người cảm thấy hoang mang. Vậy gan nhiễm
mỡ là gì? Có nguy hiểm không? Cách điều trị và ăn uống ra sao?
|
|
|
Khoảng 70% bệnh nhân gan |
Gan nhiễm mỡ hay còn
gọi gan thoái hoá mỡ là tình trạng ứ đọng mỡ trong gan do nhiều nguyên
nhân. Bình thường lượng mỡ chiếm khoảng 3-5% trọng lượng của gan. Gan
nhiễm mỡ mức độ nhẹ khi lượng mỡ trong gan chiếm 5-10%, nếu 10-25% là
nhiễm mỡ mức độ vừa và nếu vượt quá 30% là nhiễm mỡ nặng. Mức độ gan
nhiễm mỡ cũng phụ thuộc vào bệnh chính gây ra và việc tuân thủ chế độ
điều trị bệnh.
Gan nhiễm mỡ không
phải là một bệnh mà chỉ là biểu hiện lâm sàng của nhiều bệnh lý khác
nhau. Do đó muốn điều trị gan nhiễm mỡ thì phải điều trị bệnh chính gây
ra gan nhiễm mỡ và không có loại thuốc đặc hiệu nào có thể chữa khỏi
tình trạng này nếu như không điều trị nguyên nhân.
Có
nhiều nguyên nhân dẫn đến gan nhiễm mỡ như
béo phì, tiểu đường, tăng lipid máu, nghiện rượu, viêm gan siêu vi, do
sử dụng một số thuốc như corticoid, tamoxiphen, amiodarone… Đặc biệt,
khoảng 70% bệnh nhân gan nhiễm mỡ là do béo phì.
Béo phì
Gan nhiễm mỡ thường
gặp ở bệnh nhân béo phì và mức độ nhiễm mỡ cũng liên quan đến mức độ béo
phì, đặc biệt là béo bụng. Có 80% đến 90% bệnh nhân béo phì bị gan nhiễm
mỡ. Nếu béo phì nặng thì mức độ gan nhiễm mỡ cũng nặng hơn và lâu ngày
sẽ có khả năng đưa đến viêm gan thoái hóa mỡ và cuối cùng có thể tiến
triển thành xơ gan.
Vì vậy để điều trị
gan nhiễm mỡ cho người béo phì thì điều quan trọng là phải thực hiện
chương trình giảm cân thích hợp. Cụ thể là không chỉ giảm ăn nhiều chất
béo, mà cần giảm ăn các loại thực phẩm có nhiều chất bột đường, nước
ngọt vì chất bột đường nếu dư thừa cũng sẽ chuyển hoá thành mỡ dự trữ ở
bụng và trong nội tạng như gan, tim…
Tiểu đường
Gan nhiễm mỡ ít phổ
biến ở bệnh nhân tiểu đường type I, nhưng rất thường gặp ở bệnh nhân
tiểu đường type II do có sự rối loạn về chuyển hoá chất béo. Ước tính
50% bệnh nhân tiểu đường type II bị gan nhiễm mỡ.
Nếu bệnh nhân tiểu
đường mà béo phì thì mức độ bị gan nhiễm mỡ càng cao và dễ có nguy cơ
dẫn đến xơ gan. Vì vậy điều trị tốt bệnh tiểu đường, ổn định đường huyết,
thực hiện tốt chương trình giảm cân hợp lý là điều quan trọng hàng đầu
để cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ ở người bệnh tiểu đường.
Tăng mỡ máu
Tăng mỡ máu hay tăng
lipid máu (bao gồm tăng triglyceride máu, tăng cholesterol máu hoặc cả
hai) cũng thường kèm theo gan nhiễm mỡ với tỷ lệ tương đối cao.
Điều trị chứng tăng
mỡ máu bằng chế độ ăn hạn chế chất béo, bớt ăn thịt, tăng cường ăn cá (hoặc
uống thêm dầu cá omega 3), ăn nhiều rau xanh, đậu hạt, trái cây, ăn ít
ngọt, hạn chế rượu bia (không uống quá 2 lon mỗi ngày đối với nam và một
lon đối với nữ) vì trong bia tuy không có chất béo nhưng chúng có nhiều
năng lượng rỗng và phần năng lương dư thừa này sẽ chuyển hóa thành mỡ
đọng lại ở bụng được gọi là mỡ bụng.
Việc thực hiện tốt
chế độ ăn hợp lý mà chưa cần dùng đến thuốc để giảm mỡ máu cũng góp phần
cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ.
Nghiện rượu
Gan nhiễm mỡ thường
gặp ở người nghiện rượu. Việc tăng tổng hợp và giảm phân giải chất béo
trong gan là kết quả của nghiện rượu mãn tính làm mỡ bị ứ lại trong gan.
Gan nhiễm mỡ ở người
nghiện rượu thường có thể phục hồi nhưng nếu tiếp tục uống rượu sẽ dẫn
tới viêm gan do rượu và xơ gan. Bên cạnh đó việc thường xuyên dùng các
loại thuốc như acemol, panadol… để giảm nhức đầu sau khi uống rượu
cũng làm cho gan tổn hại nhanh.
Như vậy không có thần
dược nào để chữa gan nhiễm mỡ hay để phòng xơ gan do rượu tốt bằng con
đường cai nghiện rượu trước khi quá trễ.
